Geçtiğimiz ay, Rekabet Kurulu’nun “Ankara Çimento Soruşturması” ile ilgili gerekçeli kararı yayımlandı. Yapılan incelemelerde Şubat 2021’de başlatılmıştı ve As Çimento, Baştaş, Çimsa, Göltaş, Konya Çimento, Küpeliler, Limak, Oyak Çimento ve Votorantim gibi çimento üreticisi teşebbüslere, Ankara ili ve etrafında müşteri paylaşımı yaptıkları ve çimento fiyatlarını yükseltecek bir uyumlu eylem içinde olup olmadıkları soruşturulmuştu.
Soruşturmada teşebbüslerin bir uyumlu eylem içinde olmadıklarını kendilerinin ispat etmeleri istenmiş ve bunun için iktisadi deliller üzerinden gidilmişti. Kararda iktisadi deliller şu şekilde tanımlandı:
“İktisadi deliller ise bir anlaşmaya ulaşıldığını işaret eden firma davranışları ve aynı zamanda piyasanın bir bütün olarak davranışını, gizli fiyat tespitinin mümkün olduğunu işaret eden piyasa yapısı elemanlarını ve anlaşmanın sürdürülmesinde kullanılabilecek belirli uygulamalar içermektedir. İktisadi deliller davranışsal ve yapısal deliller olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Davranışsal delilerin ispat gücü, diğer ekonomik delillere oranla daha yüksek görülmektedir. Bu tür delillere örnek olarak paralel fiyatlama yapılması, rakiplerin eşzamanlı veya yakın zamanlı fiyat değişimlerinin aynı veya benzer nitelikte olması, ortak fiyat duyurular ile ayni veya benzer nitelikli satış ve üretim politikalarının benimsenmesi sayılabilir. Piyasanın yapısına ilişkin bazı özellikler de (normalin üstünde kârlar, geçmişte yaşanan rekabet ihlallerinin varlığı) bu deliller arasında sayılabilir. Yapısal deliller arasında ise yüksek yoğunlaşma oranları, homojen ürünlerin varlığı, dikey bütünleşme oranının yüksekliği ve giriş engellerinin yüksekliği sayılabilir. Bu tür delillerin tek başına ispat gücü görece düşük kabul edilmektedir.” (para. 107)
Çimsa ve Votorantim’in savunmalarına ek olarak dosyaya iktisadi görüş koyduğu soruşturmada, fiyatlama davranışlarında bir anormallik bulunup bulunmadığını anlamak için aşağıdaki hususlar değerlendirildi:
- Piyasa yapısının uyumlu eylem iddialarını destekler nitelikte olup olmadığı,
- Şirketlerin fiyat artışlarının enflasyonun üzerinde olup olmadığı,
- Şirketlerin fiyat serilerinde muhtemel bir rekabete aykırı anlaşmadan kaynaklanan bir yapısal kırılma bulunup bulunmadığı,
- Fiyat artışlarının maliyet artışlarıyla açıklanıp açıklanamayacağı,
- Şirketin arz fazlasının -rekabetçi bir piyasada olması gerektiği gibi- reel fiyatlarla negatif bir korelasyon içinde olup olmadığı,
- Müşteri sayılarındaki değişimin, müşteri paylaşımı iddialarını destekler nitelikte olup olmadığı.
Sonuç olarak Kurul, iddiaları ve savunmaları değerlendirerek, teşebbüslerin davranışlarının rekabetin ihlal edildiği piyasalara benzerlik arz etmediği kararına vardı.
Bu ve benzeri soruşturmalarda iktisadi delillerin ne şekilde kullanılması ve kullanılmaması gerektiği konularında daha fazla bilgi sahibi olmak için şu eğitim programı ilginizi çekebilir:
Rekabet Hukukçuları için Ekonomi Kursu
Not: ICR Economic Research, bu dosyada Votorantim Çimento San. Ve Tic. A.Ş.’ni savunan Gen Temizer Özer Avukatlık Ortaklığı’ndan Bulut Girgin liderliğinde Simru Tayfun, Merve Önder Kabadayı ve Ceren Ceyhan ile yakın bir çalışma yürüttü ve dosyaya iki ayrı ekonomik görüş sundu.
